Τρομερά όμορφο ή όμορφα τρομερό;

«Γιατί το Όμορφο δεν είναι παρά η αρχή του Τρομερού, που μόλις το αντέχουμε και το θαυμάζουμε τόσο επειδή δεν καταδέχεται να μας συντρίψει».

Με αφορμή το απόσπασμα του Ράινερ Μαρία Ρίλκε, 25 Έλληνες εικαστικοί (Δ. Καβαλιεράτος, Χ. Κοντοσφύρης, Σ. Φαϊτάκης, A. Ψυχούλης κ.ά.) παρουσιάζουν πρωτότυπα έργα τους (ζωγραφικά, σχέδια, γλυπτά, κατασκευές, βίντεο, animation, μουσική, περφόρμανς) που εκπέμπουν μια σκοτεινή και μελαγχολική ομορφιά συνομιλώντας με το Goth, τον Ρομαντισμό, το Μπαρόκ και το Γκροτέσκο.

Η έκθεση «Το Όμορφο δεν είναι παρά η αρχή του Τρομερού» (Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, 17 Οκτωβρίου - 10 Ιανουαρίου, Μονή Λαζαριστών, επιμέλεια Απόστολου Καλφόπουλου) επιχειρεί να διερευνήσει τις έννοιες του τρομερού και του ανοίκειου, τη σχέση τους με την τέχνη και την ομορφιά, την επικαιρότητά τους στο «εδώ και τώρα». Αλλά επιχειρεί να το κάνει με επίκεντρο την ελληνική ιδιαιτερότητα, με κεντρικό άξονα μια παραγνωρισμένη, παρεξηγημένη, ίσως ντεμοντέ μα σίγουρα πλούσια εντοπιότητα, που δεν είναι σφραγισμένη αλλά ανοικτή, μεταβαλλόμενη και αλληλέγγυα με το περιβάλλον της.

Οι τελετουργίες του Δωδεκαήμερου, τα Καρναβαλικά Δρώμενα, τα Ανθρωποφαγικά Παραμύθια, οι διηγήσεις για τα Αερικά, τα Χαμοδράκια, οι Λάμιες και οι Στρίγγλες, ο Καραγκιόζης, στίχοι, μοιρολόγια και μουσικά όργανα, ειδικοί ρουχισμοί, χειροτεχνήματα, κοσμήματα, υφαντά, ξυλόγλυπτα και ζωγραφίσματα, γίνονται εργαλεία μιας σύγχρονης καλλιτεχνικής προσέγγισης που σέβεται την ετερότητα, ρίχνει γέφυρες στο παρελθόν και εμπνέεται από τον τρόμο και τη γοητεία του ανείπωτου και του ανεξήγητου.

Παράλληλα με τα έργα παρουσιάζονται και τα τεχνουργήματα της ελληνικής λαϊκής παράδοσης που παραχωρήθηκαν από οκτώ Λαογραφικά Μουσεία και συλλογές και έξι πολιτιστικούς συλλόγους από όλη την Ελλάδα, μετά από μεγάλη έρευνα του επιμελητή Απόστολου Καλφόπουλου, ο οποίος τονίζει: «Στόχος είναι στην έκθεση, τα έργα των καλλιτεχνών και τα τεχνουργήματα λαϊκής τέχνης να συνθέτουν ένα συνολικό περιβάλλον-εγκατάσταση∙ μία ατμόσφαιρα, που να εντείνει τις έμμεσες συνδέσεις, να επιτρέπει νέες απόψεις για τα αντικείμενα, και να δημιουργεί νέες ιδέες για αυτά».