Οι πεταλούδες

Mια βόλτα στο φεγγάρι

"Το κατώι του σπιτιού μας, εκεί όπου η γιαγιά φύλαγε τα κιούπια με τα τουρσιά, τον μπάτζιο, το μπατζιοτύρι (φέτα), το ξυνοτύρι ή ανεβατό, το παστό χοιρινό, τα μήλα τα κυδώνια, το κρασί και την τσιόμπριτσα (ρίγανη).

Αυτό το κατώι φτιάξαμε παραδοσιακό καφενεδάκι ακολουθώντας τα ίχνη των παππούδων, που σαν καφενεδάκι το λειτούργησαν την δεκαετία του '40. Με διάθεση να γυρίσει η μνήμη σε γεύσεις που μας μεγάλωσαν και σε εικόνες που πάντα μας θυμίζουν τα παλιά..."

Έτσι περιγράφουν οι ιδιοκτήτες του, "Το φεγγάρι κάνει βόλτα", έναν υπέροχο χώρο στο Βόιο που εκτός από καφέ και παγωμένο τσίπουρο τις Αυγουστιάτικες μέρες οργανώνει events και εκθέσεις για τους φίλους του.

Όσοι πιστοί προσέλθετε λοιπόν και για το υπόλοιπο του μήνα η ατζέντα έχει:

Έκθεση ζωγραφικής του Δημήτρη Δάλα, 13 - 15 Αυγούστου

Ο Καργκιόζης ηρωικός αρκουδιάρης, Σάββατο 14 Αυγούστου, 21.30
Παράσταση με το θέατρο σκιών του Τηλέμαχου Αθανασιάδη

Τρομερά όμορφο ή όμορφα τρομερό;

«Γιατί το Όμορφο δεν είναι παρά η αρχή του Τρομερού, που μόλις το αντέχουμε και το θαυμάζουμε τόσο επειδή δεν καταδέχεται να μας συντρίψει».

Με αφορμή το απόσπασμα του Ράινερ Μαρία Ρίλκε, 25 Έλληνες εικαστικοί (Δ. Καβαλιεράτος, Χ. Κοντοσφύρης, Σ. Φαϊτάκης, A. Ψυχούλης κ.ά.) παρουσιάζουν πρωτότυπα έργα τους (ζωγραφικά, σχέδια, γλυπτά, κατασκευές, βίντεο, animation, μουσική, περφόρμανς) που εκπέμπουν μια σκοτεινή και μελαγχολική ομορφιά συνομιλώντας με το Goth, τον Ρομαντισμό, το Μπαρόκ και το Γκροτέσκο.

Η έκθεση «Το Όμορφο δεν είναι παρά η αρχή του Τρομερού» (Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, 17 Οκτωβρίου - 10 Ιανουαρίου, Μονή Λαζαριστών, επιμέλεια Απόστολου Καλφόπουλου) επιχειρεί να διερευνήσει τις έννοιες του τρομερού και του ανοίκειου, τη σχέση τους με την τέχνη και την ομορφιά, την επικαιρότητά τους στο «εδώ και τώρα». Αλλά επιχειρεί να το κάνει με επίκεντρο την ελληνική ιδιαιτερότητα, με κεντρικό άξονα μια παραγνωρισμένη, παρεξηγημένη, ίσως ντεμοντέ μα σίγουρα πλούσια εντοπιότητα, που δεν είναι σφραγισμένη αλλά ανοικτή, μεταβαλλόμενη και αλληλέγγυα με το περιβάλλον της.

Οι τελετουργίες του Δωδεκαήμερου, τα Καρναβαλικά Δρώμενα, τα Ανθρωποφαγικά Παραμύθια, οι διηγήσεις για τα Αερικά, τα Χαμοδράκια, οι Λάμιες και οι Στρίγγλες, ο Καραγκιόζης, στίχοι, μοιρολόγια και μουσικά όργανα, ειδικοί ρουχισμοί, χειροτεχνήματα, κοσμήματα, υφαντά, ξυλόγλυπτα και ζωγραφίσματα, γίνονται εργαλεία μιας σύγχρονης καλλιτεχνικής προσέγγισης που σέβεται την ετερότητα, ρίχνει γέφυρες στο παρελθόν και εμπνέεται από τον τρόμο και τη γοητεία του ανείπωτου και του ανεξήγητου.

Παράλληλα με τα έργα παρουσιάζονται και τα τεχνουργήματα της ελληνικής λαϊκής παράδοσης που παραχωρήθηκαν από οκτώ Λαογραφικά Μουσεία και συλλογές και έξι πολιτιστικούς συλλόγους από όλη την Ελλάδα, μετά από μεγάλη έρευνα του επιμελητή Απόστολου Καλφόπουλου, ο οποίος τονίζει: «Στόχος είναι στην έκθεση, τα έργα των καλλιτεχνών και τα τεχνουργήματα λαϊκής τέχνης να συνθέτουν ένα συνολικό περιβάλλον-εγκατάσταση∙ μία ατμόσφαιρα, που να εντείνει τις έμμεσες συνδέσεις, να επιτρέπει νέες απόψεις για τα αντικείμενα, και να δημιουργεί νέες ιδέες για αυτά».

Ματιές στην τέχνη

Οι πίνακες του Michel Κόκκινου είναι μακρινοί και συγχρόνως κοντινοί…

Είτε με χρώμα, είτε με μαύρο και άσπρο, αναδύουν την αυθεντικότητά του, το μυστήριο του και τον πλούσιο εσωτερικό του κόσμο.
O Michel Κόκκινος δεν οπισθοχωρεί. Προχωρεί πάντα… ΑΝΕΒΑΙΝΕΙ πάντα… Γνωρίζει πως η ομορφιά κάνει τον κόσμο καλύτερο και αγωνίζεται ακατάπαυστα για να διατηρήσει αυτήν την ομορφιά, που κρύβει μέσα του βαθιά.
Ο Michel Kόκκινος ξέρει να αγκαλιάζει ολόκληρο το σύμπαν, με το θαύμα του έργου του. Τα έργα του είναι λουλούδια του ήλιου και κοχύλια του φεγγαριού.

Το χρώμα του μεταμορφώνεται σε ήχο…
Ο ήχος του μεταμορφώνεται σε χρώμα…
Βλέπει από μακριά αυτό που βρίσκεται κοντά…
Βλέπει από κοντά αυτό που βρίσκεται μακριά…

Ο καλλιτέχνης με τους πίνακές του, μας φορτώνει με το αέρινό του βάρος, τις θωπείες των συνειρμών του, την ονειροφαντασία των παραισθήσεων, τις ερεβώδεις αστραπές, τις ατραπούς του τού ανείπωτου.
Η ζωγραφική του είναι κατά βάση ανθρωποκεντρική.

Όταν απεικονίζει τοπία ή την φιγούρα σε συνάρτηση με στοιχεία του περιβάλλοντος, τα παρουσιάζει μέσα από μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα που αποδίδει ρευστές και εσωτερικά συγκρουσιακές ή αντιφατικές καταστάσεις, που αποτυπώνουν αινίγματα της ζωής, δίνοντας εναύσματα στοχασμού στον θεατή.

Τα θέματα του καλλιτέχνη, με συμβολικό ή αλληγορικό περιεχόμενο, προέρχονται από μετουσιωμένες παρατηρήσεις της καθημερινότητας, συνδυασμένες με μνήμες και εντυπώσεις, οι οποίες αναβλύζουν άλλοτε από το ατομικό και πότε από το συλλογικό υποσυνείδητο.

Η πηγαία εικαστική γραφή του Μιχάλη Κόκκινου διακρίνεται για την ρευστότητα και την εξπρεσιονιστική της ελευθερία, αναδεικνύοντας τις χυμώδεις εντάσεις, αλλά και τις ομιλητικές αντιπαραθέσεις του χρώματος, καθώς αυτές διαμορφώνουν εικόνες υποβλητικές, με την φωταύγεια και τις δραματικές σκιές να δραστηριοποιούν τον νού και την φαντασία του θεατή, προκειμένου να διαισθανθεί πίσω από τα ορατά, τα υφέρποντα κυρίως και τα σιωπηλά παραλειπόμενα της κάθε σύνθεσης.

Εικαστικό Σχόλιο της καθ. Παν/μίου Αθηνών, Ιστορικού Τέχνης και Κριτικού, Αθηνάς Σχινά:
Το έργο του Μιχάλη Κόκκινου, «Το κομπολόι» είναι μια από τις πλέον αντιπροσωπευτικές του ζωγραφικές συνθέσεις. Ο καλλιτέχνης συνηθίζει να αποδίδει συνεκδοχικά το βλέμμα, την στάση του σώματος, τις χειρονομίες ή το ύφος του προσώπου, ως ενδεικτικό γνώρισμα της σύνολης προσωπικότητας που αποτυπώνει στις επιφάνειές του, κυρίως αναφορικά με τον ψυχισμό της.
Το συγκεκριμένο έργο «Το Κομπολόι» απεικονίζει ένα ζεύγος χεριών, το ένα δίπλα στο άλλο, ακουμπισμένα σε ένα τραπέζι. Πρόκειται για τα χέρια κάποιου μεσήλικα που φανερώνουν τον μόχθο και τις περιπέτειες της ζωής, σε ώρα ανάπαυλας. Η χαλαρή θέση των χεριών δηλώνει, εμμέσως πλην σαφώς, την αποκτηθείσα εμπειρία του παρελθόντος και μαζί την αποκομισθείσα σοφία, όχι χωρίς πόνο και δυσκολίες. Ο μεσήλικας εύλογα βρίσκεται στη δύση του βίου του, χωρίς να έχει παραιτηθεί και χωρίς να τον έχουν εγκαταλείψει οι δυνάμεις του.
Παραπέμπω στην αναφορά του Ομήρου. Εκεί, ο μεγάλος αυτός ποιητής αναφέρεται στον ήλιο (“Οδύσσεια”), λέγοντας πως μόνον στη δύση του μπορεί κανείς να αισθανθεί όλη την δύναμη και την ακτινοβολία του. Μόνον τότε μπορεί κανείς να αντικρίσει το σχήμα του και να αντιληφθεί αναδρομικά την μεγαλοσύνη του.
Ο Μιχάλης Κόκκινος χρησιμοποιεί την παραστατικότητα, χωρίς να καθηλώνεται σ’ αυτήν. Δεν τον ενδιαφέρει ο λεπτομερής περιγραφικός σχεδιασμός, αλλά να μεταφέρει στον θεατή την αίσθηση που προκαλεί το θέμα του ζωγραφισμένο με εξπρεσιονιστικές χρωματικές αντιπαραθέσεις (κίτρινο-μενεξεδί-βαθύ μαβί), καθώς η συγκοπτόμενή του πινελιά τονίζει τις εντάσεις και τις υφέσεις που προκαλούνται μέσα από τον χρωμοσχεδιαστικό της διάλογο. Το φως διαπερνά όλο το θέμα, χωρίς να αφήνει σκοτάδια και χωρίς να διακρίνεται συγκεκριμένη εστία έκλυσης αυτού του φωτός, με αποτέλεσμα η χοϊκότητα και η γήινη αίσθηση που προκαλεί η συγκεκριμένη μορφοπλασία των χεριών, να αποκτά μια διάσταση μετέωρη και μεταφυσική.
Εκτιμώ τη θεματική και χρωματική τόλμη σ’ έναν “ιδιότροπο” εξπρεσιονισμό που εκπέμπει, αλλά και σκάβει το θέμα πολύτροπα. Στέκομαι ιδιαίτερα στο «Κομπολόι» στα πουαντιλισμένα τραυματικά χέρια που μετρούν το χρόνο ως τις μαύρες του ρίζες.
Ανάμεσα στα διάσπαρτα έργα ο ζωγράφος φαίνεται να κρατά ένα νήμα πιο δημιουργικό και καλλιτεχνικό σε τέσσερις πίνακες. Τρία πορτραίτα και ένα μικρό που “μιλάει” καλύτερα: Τα ζωγραφισμένα χέρια, αργασμένα και ταλαιπωρημένα από το πέρασμα του χρόνου και τον μόχθο.
…Γιατί η αλήθεια στη ζωγραφική του Κόκκινου δεν βρίσκεται αλλά κατασπαράζεται…
Η προσωπική έκφραση του Μιχάλη Κόκκινου τόσο με τη ζωγραφική του όσο και την ποίησή του είναι κατά την άποψή μου «ωμά ρομαντική».
«Τιμή σε όσους έχουν ηττηθεί! Τιμή σε όσους έχουν πληγωθεί!».
Η εξπρεσιονιστική κραυγή του Μιχάλη Κόκκινου, είτε εκφρασμένη από τα νοήματα της ποίησής του, είτε από τα δυνατά κόκκινα των πινάκων του φέρνει τον αναγνώστη και θεατή σε κατάσταση εγρήγορσης.
Ο εικαστικός κόσμος του Μιχάλη Κόκκινου, μοιάζει πλημμυρισμένος από πάθος και φλόγα. Από παλλόμενα χρώματα, τολμηρές γραμμές και δυναμικές εικόνες, από γνώση μα και ασυμβίβαστη διάθεση, την οποία κάθε πινελιά μοιάζει να υπογραμμίζει.

Ο οδηγός του καλλιτέχνη για τη ζωή

«Oφείλεις να ζεις τη ζωή στο έπακρο, όχι ανάλογα µε το τι µέρα είναι, αλλά βολιδοσκοπώντας το βάθος της κάθε µέρας» γράφει ο Ράινερ Μαρία Ρίλκε, ένας από τους κορυφαίους γερµανόφωνους ποιητές, δηµιουργός ανάµεσα σε άλλα των Ελεγειών του Ντουίνο και των Σονέτων στον Ορφέα.

Στο βιβλίο αυτό -που αποτελεί θησαυρό σοφίας και πνευµατικής διορατικότητας- ο Ulrich Baer, επιλέγοντας µέσα από χιλιάδες σελίδες αµετάφραστης αλληλογραφίας, συγκέντρωσε τα καλύτερα κείµενα και τις πιο εύστοχες φιλοσοφικές παρατηρήσεις ενός από τους µεγαλύτερους ποιητές του σύγχρονου κόσµου, του Ράινερ Μαρία Ρίλκε. Ο Ρίλκε (γεννηµένος στην Πράγα το 1875) είναι ευρύτατα γνωστός τόσο για το ποιητικό έργο του όσο και για τα δοκίµιά του, ανάµεσα στα οποία ξεχωρίζει το κλασικό πλέον «Γράµµα σε ένα νέο ποιητή» . Η επίδραση που άσκησε η ποίησή του στη διαµόρφωση και εξέλιξη της σύγχρονης γερµανικής ποίησης, αλλά και της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας εν γένει, είναι σηµαντικότατη και ανιχνεύεται στο έργο µεγάλων ποιητών, όπως του Πάουλ Τσέλαν, του Μπορίς Παστερνάκ, της Μαρίνα Τσβετάγεβα και του Γ.Χ. Ώντεν.

Το απότοκο της προσπάθειας του Ulrich Baer είναι μια διεισδυτική ματιά στην ανάγκη του ανθρώπου να δώσει, µέσω της δημιουργίας, νόημα στη ζωή του: χωρισμένες σε θεματικές ενότητες -που καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα, από την καθημερινή µας συνύπαρξη µε τους άλλους μέχρι τη µέθη του έρωτα και από την εμπειρία της απώλειας και την αντιμετώπιση των δοκιμασιών μέχρι την έμπνευση- οι σκέψεις του Ρίλκε αποτελούν μια κιβωτό σοφίας. Αγγίζοντας την ψυχή του αναγνώστη, µε ύφος που καθηλώνει και γεµάτο µε το θαύµα και το πάθος της γραφής του Ρίλκε, το Η σοφία του Ρίλκε - Ο οδηγός του ποιητή για τη ζωή σίγουρα συγκαταλέγεται ανάµεσα στα πιο σηµαντικά και βαθυστόχαστα έργα που έχει να επιδείξει το ευρωπαϊκό πνεύµα.

Ulrich Baer

Αφηρημένο...